Czym są transakcje elektroniczne?! Gdzie można je spotkać, jak rozpoznać?! W sumie jest dosyć zaskakujące to czym są i gdzie są.
Według Słownika Języka Polskiego transakcja to:
1. «operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług»
2. «umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług; też: zawarcie takiej umowy»
Jak widać, transakcja zazwyczaj jest przypisana do operacji związanych z handlem, jednakże u podłoża transakcji należałoby wyróżnić dwa fundamenty:
- Transakcja to czynność zawierana pomiędzy dwoma podmiotami,
- Transakcja to realizacja i finalizacja uprzedniego porozumienia co to przedmiotu transakcji, jego cech oferowanych i wartości przekazywanych w ramach transakcji.
W informatyce tą definicję należałoby rozszerzyć i dostosować do podmiotów przeprowadzających transakcję – jest to tematyka rozwinięta w temacie następnym.
Analizując powyższe definicje można uznać, że transakcją elektroniczną jest każda operacja uzgodnienia stanowiska pomiędzy dwoma podmiotami w niej uczestniczącymi. Implikuje to stwierdzenie, że w technice komputerowej nader często mamy do czynienia z transakcjami. W systemie komputerowym, pod kontrolą dowolnego systemu operacyjnego każda operacja związana z uwierzytelnieniem użytkownika (logowanie) jest operacją transakcyjną. W trakcie pracy na systemie bazo-danowym ustawicznie system wymienia informacje w postaci komunikacji transakcyjnej.
W większości przypadków, obecnie musimy mówić o dostępie rozproszonym z wykorzystaniem sieci komputerowej. Internet jest medium przenikających się wzajemnie relacji, gdzie zachodzą transakcje elektroniczne na różnorakim poziomie.
Najczęściej rozumiana transakcja elektroniczna wiązana jest z transakcją kupna-sprzedaży, tak jak np. w systemach transakcyjnych Allegro, eBay itp.
Idąc tym tokiem rozumowania naturalnym staje się wskazanie kolejnej grupy witryn, gdzie mamy do czynienia z transakcjami elektronicznymi.
Tym niemniej musimy pamiętać, że transakcje odbywają się nie tylko na poziomie finansowym. Już na ostatnim przykładzie powyżej widać rodzaj transakcji niefinansowej, gdzie witryna zgodnie z unijnym rozporządzeniem o ochronie danych osobowych (RODO/GDPR) dokonuje transakcji z odbiorcą w celu uzyskania zgody na oferowane treści (kontent) – tzw. cookie.
Także inne usługi sieciowe (praktycznie prawie każda) wymagają dokonania transakcji elektronicznej, czy to na poziomie uwierzytelnienia tożsamości, czy też uzgodnienia protokołów czy portów transmisyjnych. Odpowiednie algorytmy negocjują warunki zawierając transakcje prowadzące do zgody. Dopiero wtedy następuje wymiana. Przykładem takiej usługi jest chociażby poczta elektroniczna.
Po stworzeniu wiadomości następuje próba jej dostarczenia.
Skutkuje to wymianą ustaleń co do wymogów transmisji danych i zawiązaniem porozumienia w transakcji elektronicznej. Brak transakcji to w efekcie brak transmisji i niedostarczenie poczty do odbiorcy.
Na powyższych slajdach widać próbę dostarczenia realnej wiadomości na nieistniejący adres pocztowy. Negocjacja transmisyjna została ustalona, transmisja się rozpoczęła. Jednakże w trakcie wymiany informacji wypłynął temat adresu nieznanego serwerowi odbierającemu, który w wyniku czego przesłał stosowną informację zwrotną. Transakcja elektroniczna na podstawie której rozpoczęto transmisję została dokonana, zostały ustalone jej warunki; jednak wynik był daleki od spodziewanego pozytywnego zakończenia i dostarczenie poczty nie doszło do skutku.
Podobnymi transakcjami są transakcje zachodzące w usługach opartych na autoryzacji dostępu, co widać na poniższym przykładzie.
System terminalowy zaoferował dostęp do systemu wewnętrznego na wniosek klienta, zweryfikował tożsamość osoby ubiegającej się o dostęp na podstawie hasła – czyli nastąpiła transakcja elektroniczna – oferta „sprzedaży”, „zakup”, ustalenie wspólnego stanowiska („zgoda”). W wyniku tego użytkownik uzyskał dostęp do systemu wewnętrznego. Jednakże tutaj w sposób niejawny zaszła jeszcze jedna kategoria transakcji elektronicznych, gdzie uprzednio klient protokołu (aplikacja terminalowa) zgłosiła się do oferenta protokołu (serwer systemu) celem nawiązania transmisji, gdzie nastąpiło uzgodnienie danych niezbędnych do komunikacji wyższego poziomu – dzięki czemu użytkownik w ogóle zobaczył ekran logowania. Gdyby na tym poziomie nie nastąpiła „zgoda”, a transakcje elektroniczne nie umożliwiły by ustalenia wspólnych warunków połączenia, to nie byłoby mowy o pracy terminalowej z tym serwerem.
Z powyższych rozważań wynika ponad wszelką wątpliwość mnogość i różnorodność transakcji elektronicznych zachodzących w samym komputerze czy też sieci komputerowej.